4 Mayıs 1980 öğleden sonra
Yugoslavya’daki televizyonlar aynı anda karardı. İnsanlar boş yere ayarları,
bağlantıları kontrol ettiler. 30 saniye sonra tanınmış spiker Miodrag
Zdravković kemik gözlükleriyle görüldü.
-
“UMRO JE
DRUG TİTO.” (Yoldaş -arkadaş- Tito öldü.) “Yugoslavya Koministleri Ligi
Merkez Komitesi ve Yugoslavya Devlet Başkanlığı makamınca, işçi sınıfına, tüm
çalışan insanlara, Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin tüm halklarına
ve vatandaşlarına duyurulur.”
Pazar günleri genelde olduğu
üzere futbol maçları ulusal televizyonlardan verilmekteydi. O gün de canlı yayın
sırasında Hajduk Split ile Kızılyıldız arasındaki maçın 41inci dakikasında 3
adam sahaya girdi ve hakeme maçı durdurmasını işaret ettiler. Hajduk başkanı
mikrofonu alarak statta bulunanlara ve ekran başında maçı izleyen seyircilere
kötü haberi duyurdu. Ağlayan futbolcu ve seyirci görüntülerinden hemen sonra
taraftarlar spontane olarak “Druze tito mi ti se kunemo” şarkısını söylemeye
başladılar.
-
“Yoldaş Tito sana söz veriyoruz, yolundan asla
ayrılmayacağız......”
İşte bu görüntüler bir kuşağın
kafasına kazındı. Tito’nun iktidarıyla geçen 35 senelik dönem böylelikle
kapandı. Seyrettiğimiz yeminden sadece 12 sene sonra Tito’nun Yugoslavya’sı
tarihe gömüldü ve insanlar aynı topraklarda cehennemi yaşadılar.
Tito’nun ölümü, o tarih
itibariyle devlet ve vatandaşlar için beklenmedik bir hadise değildi. 1979
senesi boyunca sağlık durumu kötüleşti. Sol bacağındaki damar tıkanıklığı sebebiyle
12 Ocak 1980 gecesi başarısız bir ameliyat gerçekleştirildi. Oluşan kangren
sebebiyle 20 Ocak’taki ikinci ameliyatla sol bacağını kaybetti. Merkez komite
Ocak itibariyle ölüm tehlikesi göz önünde bulundurularak cenaze töreni için
gerekli hazırlıkları başlattı. Ljubljana’da tedavi gördüğü hastanede 4 Mayıs’ta hayatını kaybetti.
Merkez komite, önceden belirlenen
ve üstte okuduğumuz kısımları da içeren, tören ve cenaze programı için düğmeye
bastı. Tabut başkanlık makamının resmi aracı Plazi Voz (Mavi Tren) ile başkente
taşındı. Yugoslav halkı Tito’ya son görevlerini yapmak mareşali uğurlamak için,
güzergah boyunca tren garlarına ve yol boyuna akın etti. Yugoslavlar boş tabutu
selamladılar. Naaşı kötü durumda olduğu için daha öncesinde Belgrad’a
helikopterle aktarılmıştı.
Resmi heyetler Belgrad’da akın
etti. Dönemin öne çıkan siyasi isimleri törende hazır bulundular. Brejnev, Helmut
Schmidt, Margaret Thatcher, Yaser Arafat, Saddam Hüseyin, Çavuşesku’nun yanında
5 ay sonrasında darbeyle iktidardan uzaklaştırılacak olan Başbakan Süleyman
Demirel ve CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit törene katıldılar.
